МҮБХ-ны буруу бодлогоос болж бөхчүүд авлигад идэгдэж, бөхийн барилдаан жүжиг болсон, өмсгөл нь барьцгүйгээс барилдаан удаан сонирхолгүй болсон, бөхчүүд “үхэл”-ийн барьцнаас болж бүдүүрсээр эрүүл мэндээр хохирох болсон талаар бөх судлаач, сумын заан Д.Ганболдтой ярьж байна. Тэрээр бөхийг шударга сонирхолтой болгохын төлөө тэмцсэнийхээ “хариуд” Бөхийн өргөө рүү орох эрхээ хасуулсан гэнэ.

-Та бөхийн өргөө рүү орох эрхээ хасуулсан анхны хүн гэсэн. Яагаад эрхээ хасуулсан юм? Та бөхтэй ямар холбоотой хүн бэ?

-Би хүүхэд байхаасаа үндэсний бөхөөр баг сумдаа барилдаж цол авч байсан. Дараа нь чөлөөт бөхөөр барилдаж, Алдар нийгэмлэгт хүртэл тамирчин байсны хувьд бөхийг шударга сонирхолтой болгохын төлөө дөчөөд жил судалж мэдснийгээ Бөхийн холбооны Нямдорж, Данзан хоёртой олон удаа уулзаж, үзэл бодлоо хэлснээс болж тэр хоёр үүднийхээ жижүүрүүддээ хэлж Бөхийн өргөө рүү орох эрхгүй болгосон.

-Та ямар шаардлага тавьсан болоод Бөхийн өргөөнд орох эрхээ хасуулсан юм бэ?

-Би тэр Дуламсүрэн начин, Ганболд заан нар шиг Бөхийн өргөөг булааж авах гэсэн хүн биш, 1.Бөхийн барилдаан удаан сонирхолгүй болж байгаа нь барьц өгдөггүй өмсгөлөөс болж байгааг өөрчилж барьцтай өмсгөлтэй болгох, 2.Найраа авлигалд идэгдээд шударга барилдаан үгүй болсныг засах 3.Барьц сонгох буюу “ҮХЭЛ”-ийн гэж араас нь тэвэрдэг барьцнаас болж бөхчүүд бүгд 130-190 кг жинтэй болж эрүүл мэндээр хохирч байгааг засах, 4.Бөхийн барилдааныг камераар шүүхгүй бол худлаа барилдаан олон гарч байна зэрэг тодорхой олон саналыг баримттай жишээтэй хэлж, яаж засах талаар дүрэм журамдаа оруулаач гэдэг саналууд тавьсан. Даанч энэ хоёр тэргүүн өөрөөс нь өөр бөх мэдэх хүн байхгүй, агуу суутан гээд бодчихсон хүмүүс, тэгээд ч Монголын соёлд ямар гавьяа байгуулсан гэж ГАВЬЯАТ ЗҮТГЭЛТЭН гэдэг том цол яаж авсныг мэдэх хүн байдаггүй. Бөхийг удаан сонирхолгүй шоогоор барьц сонгодгоор шийддэг болгосон, 300 саяар начин цол худалдаж авдаг, худлаа унадаг жүжигчин, допингчин бөхчүүдтэй болсон гэж л өгсөн байх, бөхөд сайн юм гарвал бид хоёрын агуу ухаан, муу юм бол бөхчүүдийн буруу, цэцдийн зөвлөлийн буруу гээд зүтгэчихдэг хүмүүс. Яг үнэндээ Бөхийн холбоог Даваасамбуу гуай, Давааням заан хоёр санаачилсныг бөхчүүд мэднэ л дээ, энэ хоёрт Бөхийн өргөө гэж байшин барьж эхлүүлсэн гавьяанаас өөр Монгол үндэсний бөхөд байгуулсан гавьяа байхгүй. Барилга нь мөнгөгүй таг зогссон байхад нь төсвөөс мөнгө гаргаж дуусгаж өгсөн.

-Таны шаардлагыг эсэргүүцдэг, эсвэл хүлээж авдаггүй юм уу? Таны буруу байж болно шүү дээ?

-Ор тас эсэргүүцэхгүй, өнөөх ярьдаг тайлбаруудаа тавьдаг. Зардал их орно мэдэж байна, судалж байна л гэдэг. Тэгээд ажил хэрэг болгодоггүй, бөхийнхээ эрэмбийг ч тогтоож чаддаггүйн жишээ ноднин жилийн наадмаар Сүхбат, Өсөхбаяр гаргаа биз дээ. Р.Гончигдорж гэж хүн Архангайгаасаа дархан аварга цолтонг төрүүлэхийн тулд УИХ-ын даргаа эзэнгүй хойгуур өөрөө хурал удирдаж байгаад хууль өөрчилж цол олгож л байдаг, өнөөх дархан аварга нь тээр доор зааны ард амлагдаад зогсож байдаг, анх дархан аварга болонгуутаа найрааны начин төрүүлээд өнөөх нь допингчин байж байдаг, монгол бөх эзэнгүй айл шиг болсных шүү дээ.

-Саяхан бөхийн өргөөний тэмдэглэлт ой гээд, бид бол Монгол бөхөд 50 шинэ сайн зүйл санаачилсан, бусад холбоод бүгд дуурайсан гээд ТВ-үүдээр яриад байсан худлаа юм уу? Уг нь үндэслэлтэй л сонсогдсон...

-Нямдорж, Данзан нар бөхөд 50 сайн зүйл хийсэн гэж МУСГЗ цол авчихаад авлига, найраа, допинг зэрэг 50 гай тарьчихаад түүндээ Ерөнхийлөгчийг хүртэл хутгаж байна. Энэ тэргүүнүүдийн мулгуу бодлогоос болж найраачин, допингчин бөхчүүдэд Ерөнхийлөгч зарлиг гаргаад цол олгосон болж харагдаж байгаа биз дээ. Энэ Ерөнхийлөгчийн буруу биш. Өнөөх 50 сайн зүйлээс ярихад бөхийн малгайг, залааг зохиосон гэдэг. Гэтэл Вандан, Самдан аваргуудын улаан залаатай зураг Түвдэндорж, Батсуурь аваргуудын жанжин малгайтай зургийг олон Монгол хүн мэднэ. Тэгэхээр энэ хоёр тэргүүн төрөөгүй байхдаа жанжин малгай, улаан залааг зохиосон болох гээд байдаг. 1950-1960 онд 32-64 бөх барилддаг байсныг одоо 1000 болгсон нь бид хоёрын гавьяа гэдэг. 1990 оноос хойш хотод нүүж ирсэн нэг сая хүнийг энэ хоёр нүүлгэж ирсэн болж байна уу?, 50-60 онд нийслэл 200 мянган хүн амтай байснаа 6-7 дахин өсөхөөр барилдах хүн автоматоор өсдөгийг ойлгодоггүй хүн гэж байх уу… Түрүү бөхийг 50 төгрөгөөр байлдаг байсныг нэг сая болгосон гээд онгироод байдаг, тэгэхээр мөнгөний ханшийг унагасан хүмүүс энэ хоёр болж таарах гээд байна. Сум, аймгууд нутгийнхаа бөхийн хөшөө босгосныг бид хоёр босгосон гэж ичихгүй ярьдаг улс барималч болж таарах гээд байдаг. Энэ мэтийн инээдтэй хошин шог шиг юмыг их бахархалтай өндөр дуугаар бардам түрэмгий ярьж, олон түмний элэг доог болдогоо мэддэггүй, өөрсдөө агуу ихийн дэмийрэлд орсноо ойлгодоггүй. Тэргүүнүүд нэг сая төгрөгийн цалин авчихаад, дээр нь ах дүүс хүргэн бэрүүдээ багтаачихаад, Бөхийн өргөөг дүүргэсэн худлаа албан тушаал зохиож өгснөө хамгаалахын тулд сандал ширээтэйгээ зууралдаж байгаа болохоос бөхөд юу ч хийж чадахгүй, бөхийг удаан залхуутай болно уу, эрүүл мэндээр хохирно уу, найраа авлигаар цол авна уу, одоо хамаагүй болсон. Данзангийн хадам ах Гочоосүрэн зааны ах дүүс Архангайн Хотонтынхон. Бөхийн өргөөны санхүүгийн даргаас эхлээд орсон хүмүүсийг нэг сумын Дуламсүрэн начин мэдчихээд Бөхийн өргөөг авч ах дүүсээрээ идэх гээд байгаа, Ганболд заан ч Спортын төв ордон хавиар байшин сав их удирдсан болохоороо ашгийг мэдээд идэх гэж дайраад байгаа, түүнээс бөхийг шударга сайхан болгохын төлөө хүмүүс биш. Гэтэл намайг бага ястнуудтай нийлж Бөхийн өргөөг авах гэж байна, чи төв халх мөн үү гэдэг. Гэтэл Амгаа заан Булганых, Дуламсүрэн начин Архангайнх, Ганболд заан Увсын илжгэн халх хүн. Эдэнд бага ястан байхгүйг ч мэддэггүй, эднийг Баянмөнх аварга хөлслөөд байна гэж харддаг юм шиг байгаа юм, би эдэнтэй ямар ч холбоо байхгүй, миний ард хэн ч байхгүй. Надад Бөхийн өргөөг хэн нь авч ах дүүсэрээ идэх нь үү, огт хамаагүй бөх маань уран хурц барилдаантай, шударга шүүлттэй болоосой гэсэн сэтгэлээр ханддаг. Би Өвөрхангайн төв халх хүн ч гэсэн нутгархдаггүй МОНГОЛ БӨХ ХӨГЖЭЭСЭЙ ГЭЖ ЗҮТГЭЖ БАЙГАА ХҮН, манай гэр бүлийнхэн надад “Танд Монголын бөх хөгжинө үү, мөхнө үү ямар хамаатай юм бэ, ингэж бичиг цаастай зууралдаж, хүний дургүй хүргэж явдгаа боль, хамаг зав цаг мөнгөө үрж байна, боль гэдэг юм. Би хэлэхгүй, засахгүй бол Бөхийн холбооны тэргүүнүүд агуу ихийн дэмийрэлд орсон, ах дүүсээ бодохоос бөхчүүдээ боддоггүй. Бөхчүүд нь нэг хэсэг нь айдаг, нэг хэсэг нь бялдуучилдаг болсон, энэ чигээрээ байвал авилгалд идэгдсэн бөхчүүд хэдэн зуун саяар цол авдаг жүжиг үзэх хүн олдохгүй болно шүү.

- Та тэгээд бөхийг яг тодорхой яаж өөрчилнө гэж үзэж байгаа юм. Бөх судлаач гэсэн олон хүн байдаг, та тэдэнтэй уулзаж ярьж үзсэн үү?

- Бөх судлаач гэж байдаг хүмүүс нь зүгээр намтар, наадмын оноо данс, бөхийн зураг цуглуулдаг хүмүүс байдаг. Энэ чинь судлаач биш, баримт цуглуулагчид хоббитой хүмүүс. Эд нар бөхийг хөгжүүлэх талаар юу ч мэдэхгүй, тэр тэдэн онд начин авсан, баталсан мэтийн баримт яриад суудаг хүмүүс. Бөхийн холбооны тэргүүнүүдийг хамгаалдаг, муулсан юм тавихгүй гэсэн даалгавар авсан хүмүүс байдаг. Тэгээд хөлсөнд нь наадмын талбай дээр очих мандат олгоод, хүзүүнээсээ зүүгээд наадамчдыг уурлуулаад явдаг нөхдүүд байдаг. Тэд бөх мэдэхгүй намтар л мэднэ, одоо өөрчлөлтөө ярья. Хоёр Мөнх бөхөд их гай тарьсан хүмүүс, спортын тэмцлээ яс үндэсний тэмцэл болгож Монголын бөхчүүдийг бөх сонирхогчдыг халх дөрвөд гэж хагаралдуулсан гайтай хүмүүс мөн. Мөөеө далбааны ханцуйны бугуйг боодол анх хийж барьцгүй болгосон бол, Баянаа аварга, Дагвасүрэн арслан нар мөрөө давсан, сугаа битүүлсэн далбааг анх хэрэглэж, Доржсамбуу бүр мөр рүүгээ зүү ч орохгүй болгож байсан бол, “жижиг” Сүхбат шуудгаа шоорт болгож байсан. Одоо “жижиг” Мөнхбат аварга тэргүүтэй олон бөх хүний гар тасдах шахсан дан хатуу нарийхан “ремэн” элэг бүстэй байдаг ч Бөхийн холбооныхноос хэн ч хэлж чаддаггүй. Элэг бүсийг нэг хуруу зузаантай, хоёр хуруу өргөнтэй, гурваар сүлжсэн юм уу, жүдогийн бүс шиг машиндсан даавуу байна гээд заачихаад, хэрэгжүүлэхэд яаж ч чадахгүй ш дээ. Бөхийн холбоо байгуулагдахаас өмнө бөх шударга найраагүй авлигагүй, уран сайхан барилдаантай байсан, найраа гэхэд л баараггүй цол авах сайн залууг дэмждэг байсан, тэгээд цол авахад тусалсан өвгөн бөхдөө шил архи, шөлний хонь өгдөг байсан. Гэтэл ноднин харцага цол 400 сая хүрснийг бөхийн хүрээнийхэн мэдэж л байгаа, өмсгөлийн стандартгүй спорт монгол бөхөөс өөр дэлхийд байдаггүй. Бөх бүр янз бүрийн хэмжээтэй, өнгө хийцтэй байдаг. Бөхийн холбоо айгаад дуугүй байж байдаг. Далбааг саран ухаадастай, мөрний барьц сул байна, шуудагны ташааг 3 хуруу буюу 4 см стандарт тогтоогоод хэмжээд, тэнцэхгүйг шууд хасаад эхэлбэл уран хурц барилдаан гарна, удалгүй хаялцдаг болно. Барьц олж чадахгүйгээс уддаг, удаад шуудагдуулдаг, шуудагдахаар шорт шиг өргөн болохоороо гар нь атгаж хүрдэггүй “үхэл”-ийн барьцанд хүрдэг. Энэ бол үнэхээр үхлийн барьц шүү. 150 кг жинтэй хүнийг 150 кг-тай залуу эсэргүүцэлгүй тэвэрч шидээд, 300 кг-ын хүчтэй уналт элэг бөөрийг нь доргиогоод, үхэлд хүргэж болох ийм харгис мэх дэлхийн ямар ч спортод байдаггүй. Чөлөөт уналттай биеэ хамгаалж унахаар хийгдсэн байдаг. Харин би энд НЯМДОРЖ, ДАНЗАН хоёрыг албан ёсоор олон түмний нүдэн дээр тэр барьцаар нь үхтэл нь хаяж чадна гээд мөрий тавья. ДААНЧ ТЭД АЙГААД ИРЭХГҮЙ Л ДЭЭ. Камераас хурдан нүдтэй шүүгчтэй гэж элий балай юм ярьдаг, гэтэл ТВ-9 телевиз бөхийг байнга нэвтрүүлдэг, байнга удаашруулдаг, худлаа шүүлтээс болж бухимдсан иргэн зурагтаа хага цохисон тохиолдол ч байдаг. Унасан бөхийг давуулдаг, дахиулдаг тохиолдол олон байдаг. Гэтэл тэргүүнүүд ард түмнийг тэнэг сохор гэж боддог юм уу, улсын наадамд 512 бөх барилдахад 511 барилдаан гардгаас 10-н барилдаанд л камераар шүүхээр ойролцоо унасан байдаг. Тэгэхэд 511 барилдааныг бүгдийг нь камераар шүүхэд их хэцүү, их зардал орно, бас аймаг сум баг овооны наадамд хэдэн мянган камер олдохгүй эдийн засаг унана гээд уйлагнаад унадаг хүмүүс шүү дээ. Жишээ нь Ардын хувьсгалын 90 жилээр Эрхэмбаяр Баяржавхланд уначихсан байхад нь дахиж барилдуулаад нэг хүний арслан цолыг булааж аваад нөгөөд нь луйвраар өгчихөж байгаагаа юм, гэтэл Баяржавхлан нь цолоо алдсандаа гоморхоод барилдахаа болиод, Эрхэмбаяр урамшаад аварга болчихоод явж байдаг. Яг нас чацуу хоёр ш дээ. Барилдааны талбайг 8 хэсэгт хуваагаад ТВ-ийн 8 камерийг яг талбайгаа бичээрэй гээд мандат олгохдоо гэрээ байгуулчихад бичээд л өгнө ш дээ, Нямдорж, Данзан хоёроос юу ч унахгүй, хорогдохгүй ш дээ. Шаардлагатай барилдааныг шүүгчид камер үзээд шийдчихнэ үүн шиг амархан юм байхгүй, камераас айгаад байгаа нь өөрсдийн талын бөхчүүдээ давуулах давуу эрх олгоход л байгаа юм, өөр зорилго байхгүй. -“ҮХЭЛ” барьцыг өөрчлөх ухаантай хүн Монголоос олдоггүй гэж сонссон , та яаж өөрчилнө гэж үзэж байгаа юм? -Барьц хэн сонгох вэ гэдэг нь шударга бус болдог, шодох шоо хаях ямар ч шаардлага байхгүй. Хэн идэвхи чармайлттай урагшаа явж барилдсан нь, ухарсан удааширснаас барьц авдаг болох ёстой. 90-ээд онд идэвхтэй бөх гээд шууд даваа өгч, олон бөх хохирч байсан. Ноднин наадмаар ухарсан гээд Уламбаяр, Одбаяр начныг шууд хасч байна лээ. Олимпийн анхны аваргаа цагдаа нар нь хамгаалаад зодоон цохион болоод байгаа харагдсан. Хуучин цагт ухарсан зугтсан бөхийг засуул нь барьж байгаад өрсөлдөгчөөр нь давуу эрхээр барьц бариулаад барилдуулдаг байсан, тэр зугтаж байгаа бөх нь айсандаа биш зугтсаар байгаад цагаа болгоод барьж барилдах гэсэн золгоондоо сайн бөхчүүд тэгдэг. Үүнийг шийдэх олон хувилбар байж болох юм, жишээ нь сонгуулсан бөх нь өвдгөн дээрээ гараа тавиад, өрж байгаа юм шиг тонгойж, сонгосон бөх нь хоёр суганаас дарж бариад барилдах нэг хувилбарыг зүгээр гэж боддог.

-Тэгээд энэ тэргүүнүүд сая сая төгрөгийн цалин авчихаад чинь юу хийдэг улс вэ?

-Энэ Бөхийн өргөөгөөр дүүргэсэн ах дүүсээ ажилгүй амьдралгүй болгохгүйн тулд, бас Дуламсүрэн начин, заан Ганболд нараас яаж хамгаалах вэ гэж хамгаалахын төлөө, дээр нь өнөө их тоглолтын мөнгийг яаж үрж дууссан болгож харагдах вэ гэдэгт л толгойгоо ажиллуулна, аудитын шалгалт хийхээр дандаа ашиггүй гардаг гэж байгаа. Гэтэл энэ хоёр тэргүүн хувьдаа 30-40 төрлийн ном зохиож хэдэн мянган хувь хэвлэсэн байдаг. Хэний мөнгөөр хэвлэсэн, хэзээ нь зохиосон нь ойлгомжгүй байдаг, бөхийн ажлаа хийдэггүй, хувийн зохиол гэгчээ бичээд агуу ихийн дэмийрэлдээ итгээд соёлыг гавьяатаараа бардамнаад суудаг гэсэн. Уул нь Бөхийн холбооны тэргүүн л юм бол бөхөө яаж найраа авлигаас ангид байлгах вэ, яаж хурдан шуурхай уран гоё барилдаан үзүүлэх вэ, яаж шударга үнэн зөв шүүх вэ, яаж допинг хэрэглүүлэхгүй байх вэ гээд толгойгоо гашилгаж, бодит ажил хийх ёстой. Гэтэл энэ хоёрын нөмөр нөөлгөнд эдний нутаг Ховд, Говь-Алтайн бөхчүүдээс л Монголын наадмын түүхэнд гарсан найраа, допингийн 80 хувь нь илэрсэн байдаг. Ховдын Мягмарсүрэн заан, Лхагвасүрэн начин, Алтангэрэл харцага, Цогбаяр начин, Говь-Алтайн Соронзонболд заан, Ду.Батбаяр, Суманчулуун гэхчлэн допинг илрээд энэ хоёр олигтой шийтгээгүй байх жишээтэй. Үүнийг энэ хоёр зохион байгуулдаггүй гэж хэн батлах юм, Нямдоржийн хүргэн Бат-Эрдэнэ гарьд гэж залуу 30 хүрээгүй насандаа хэдэн начин төрүүлчихсэн байж байдаг. Ноднин гэхэд харцагын найраа гэгчийг бөхийн түүхэнд Ховдыхон л гаргаж ирсэн, энэ жил зааны найраа хийнэ гээд яригдаж байна . Бөхийн шүүгчээр хэнийг томилдог нь эргэлзээтэй. Данзангийн хадам ах Гочоосүрэн наадам болгоноор шүүгч хийнэ, Данзангийн нутгийн Ховд дэвжээний дасгалжуулагч Мягмар заан, Мягмарсүрэн заан, Нямдоржийн нутгийн “Хантайшир” дэвжээний дасгалжуулагч Бадрах нар байнга шүүгч хийдэг нь шавь нараа дэмжих арын хаалга болдог. Өөр аймгийн дасгалжуулагч хэзээ ч шүүгч хийх эрхгүй. Үүнийг Шударга өрсөлдөөн, хэрэглэгчийн төлөө газар анхаарч энэ байдлыг засаасай. Энэ жилийн наадмаас эхлээд авлигалаар цол авч байгаа бөхчүүдийг илрүүлж барьж чадахгүй бол Авлигатай тэмцэх газар, ТАГНУУЛЫнХАН ажлаа хийж чадахгүй байна гэдгээ хүлээн зөвшөөрөөд тарах хэрэгтэй. Баяр наадмын хуулинд допинг хэрэглэсэн нь тогтоогдсон бөхийг барилдах эрхийг 2 жил хүртэл хугацаагаар хасах буюу цолыг нь хураана гэсэн салаа утгатай хууль байдгаас хууль янз бүр үйлчилдэг. Гэтэл дэлхийд бүх амжилтыг хүчингүй болгож тэмцээнд орох эрхийг насаар нь буюу удаан хугацаагаар хасдаг. Наадмаас өмнө энэ хуулиа тодорхой болгохгүй бол допинг хэрэглээд цол аваад, эрхээ хасуулаад алга болдог жишэг тогтох нь ээ… Энийгээ өөрчлөөсэй. Дээр нь бөхчүүдээ энд тэнд үхэж байхад огт тоодоггүй, олон бөх архи ууж өвгөнтөд гараад үхсэн энд нэрийг нь хэлээд яахав. Данзангийн ойрын хамаатан ч байгаа, одоо нэг улсын начин зүрхээ солиулах гээд мөнгөгүй Солонгост хэдэн сар эмнэлэгт байж байхад Бөхийн холбоо нохой хуцсан чинээ тоохгүй байсан. Гэтэл хошин шогийнхон нэгнийгээ хүн дайраад алчихад тоглолт хийсээр байгаад хохирогчийн ар гарт нь мөнгө өгөөд шоронд оруулахгүй авч үлдэж байна. Харин Бөхийн холбоо өндөр чансаатай 128 бөх 30 мянгын тасалбартай барилдуулаад шөвгийн түрүү бөхөд 1 сая, үзүүрт үлдсэн нь 500 мянга, шөвгийн 4 бөхийн хоёрт нь тус бүр 250 мянга нийт 2 сая төгрөг өгөөд, бусдад нь өгөлгүй өвчтэй бөхчүүддээ хандивлая гэхэд бөхчүүд зөвшөөрнө ш дээ…Тэгээд юм хэлэхээр Бөхийн өргөөг авах гэлээ гэдэг. Би сүүлдээ бүр цөхрөөд, энэ тэргүүнүүд одоо 60 гарч байгаа улс, бие амар, эм тарианы сайныг хэрэглэж байгаа улс лав 80 нас гарна, аягүй бол 100 насална. Суудлаа хэзээ ч тавьж өгөхгүй. Тэгээд л үндэсний бөх маань зүгээр найраа, авлигал, булхай допингийн үүр уурхай болоод мөхөх байх даа гэж боддог юм.

-Их хурал ч бил үү сонгууль болоод шударгаар мөрийн хөтөлбөрөөрөө өрсөлдөөд сонгогдож болдоггүй юм уу?

-25 жил сонгууль хийх гээд хийлгэдэггүй, хийсэн ч булхай найраагаа хийгээд өөрсдөө гараад ирдэг болсон. Монголд хэдэн улсын цолтой бөх байдаг юм, бүгд цуглан хуралдаад тэргүүнээ сонгож байх ёстой. Энэ тэргүүнүүд цэцдийн зөвлөл, бөхийн зүтгэлтэн гэж зохиомол цол олгосон хүмүүс өөрсөддөө санал өгдөг, үнэгүй бөх үздэг хэсэг хүмүүс бэлдчихсэн байдаг. Бөхийн холбоо гэж бөх л байх ёстой байтал ихэнх нь бөхийн зүтгэлтэн нэрийн дор тэргүүнүүдийн найз нөхөд ордог, бөх биш олон хүн явдаг.

-Дөрвийн даваанд оноолтыг зохиогоод найраа бараг алга болж байгаа л гэдэг. Харцага гарьд цол зохиогоод найраа устаж байгаа гэдэг худлаа юу?

-Ноднингоос дөрвийн даваанд оноолтоор таарсан бөхчүүддээ хангалттай мөнгө өгөөд хэвтүүлснийг, Данзангийн бөх харцагын найрааг яаж хийснийг хараа биз дээ, хамгийн их найраа гурвын даваанд болдог. 20-30 залуу улсын цолтнуудад 20-30 саяыг өгч даваад дөрвийн нугалаанд ихэнх нь унадаг. Тавын даваанд гарах 10 гаруй залуугаас хамгийн их мөнгөтэй 4-5 нь дуудлага худалдаагаар цол авч, нөгөө 4-5 нь мөнгө нь хүрэхгүй уйлаад харьдаг. Тэр залуус зөвхөн тавын даваанд хоёр тэрбум орчим, бүх даваанд 5 тэрбум орчим төгрөгийн авлигал 7-р сарын 12-ны өдөр л явагддагийг мэддэггүй, хардаггүй, яачихсан дүлий тагнуул, яасан сохор Авлигатай тэмцэх газар вэ…

-Сонирхолтой ярилцлага өгсөн танд баярлалаа. Б.САНГИЖАВ