-Та хэзээ ийм мэдрэмжтэй гэдгээ мэдсэн бэ?

-Хөвсгөл аймгийн Цагаан уул суманд төрсөн. Миний эмээ их сайхан байсан. Миний эмээ ээж тэнгэр бурхантайгаа харьцдаг дуртай цагтаа бороогоо оруулдаг, дуртай цагтаа бороогоо хариулдаг сайхан хүн байсан. Тэгээд миний эмээ ээжийн энэ сайхан удмын “юм” надад бүр хар багаас мэдэгдэж байсан. Өөрөөр хэлбэл би бүр хар багаасаа л мэдрэмжтэй зөн билэгч тийм хүүхэд байсан.

-Танай хүүхдүүд дунд тань шиг зөн билэгтэй хүүхэд байгаа юу?

-Байгаа. Миний хүүхдүүд дунд зөн совинтой 2 ч хүүхэд байгаа.

-Та ямар мэргэжилтэй вэ?

-Би дээд мэргэжилтэй. Намын дээд сургуулийг төгссөн. Надад эзэмшсэн мэргэжил бол зөндөө байгаа. Сэтгүүлч байлаа, авто засварын заводод токарьчин, такси баазад жолооч, тогооч хийж байлаа.

-Та хэдэн хүүхэдтэй вэ? Та хэдэн ач зээтэй вэ?

-Би зургаа хүүхэдтэй. Нэг ач маань Австрийн иргэн.

-“Киви” хамтлагийн Ука таны охин. Ука багадаа ямар охин байсан бэ?

-Ер нь миний хүүхдүүд багаасаа их адтай хүүхдүүд байсан. Их авъяастай. Цэцэрлэгт явдаг байхдаа л их авъяастай, их адтай хүүхэд байсан. Миний охиныг бүр багаас нь жаахан байдаг байхад нь бурхан болооч жүжигчин Дорлигжав гуай миний охины авъяасыг нь харж манайд ирж миний охинд хошин шог дуу, элдэв хангайн юм их зүйл үзүүлдэг байсан. Ука бүр хар багаасаа гэртээ шалны мод барьчихаад гитар тоглож байна гээд, дуулж бүжиглэдэг хүүхэд байсан. Дүү нь ч бас тийм хүүхэд байсан. Манай хүүхдүүд ер нь урлагийн талдаа авъяастай хүүхдүүд. Миний охин Уранбилэг СУИС-ийг төгссөн дуучин. Бас хүү маань их сайхан дуулна. Одоо энэ жил МУИС-ийн хуулийн ангийг төгссөн.

-Та дуулдаг уу?

- За яах вэ? Дуулна, шаардлага гарвал…/инээв/

-“Киви” хамтлагийн тоглолтыг үзсэн үү? охиныхоо тоглолтыг үзээд сэтгэгдэл хэр байв?

-Үзсэн. Хоёр өдөр тоглосон. Эхний өдрийнх нь тоглолтыг нь үзсэн, их сайхан тоглолт болсон. Миний охин ээждээ зориулж сайхан дуунууд дуулж өгсөн. Би баярлаж сэтгэл хөдөлсөндөө нүднээсээ нулимс унагаж суулаа.

-Та охиныхоо хамтлагийн дууг сонсдог уу? Аль дуунд нь илүү дуртай вэ?

-Сонсдог, бүх дуунд нь дуртай. Дуунууд нь их гоё, их хөөрхөн дуунууд дуулдаг ш дээ.

-“Киви” хамтлагийн продюсер Ангирмаа хамтлагийн охидоо дарамталдаг гэдэг яриа байдаг. Таны охиноо өмөөрөх сэтгэл төрдөг үү?

-Хүмүүс янз бүрээр ярьж байхыг сонссон. Би өнөөдөр өөрийнхөө хүүхдэд туслах завгүй яваа. Нэг ч удаа би хүүхдээ ажилд нь хүргэж өгч, авч үзээгүй. Миний охин өөрөө өөрийгөө л аваад явж байгаа. Шударга хэлэхэд Ангирмаа миний хүүхдийг ээжийн дайтай авч явж байгаа хүн. Хүмүүсийг дектатуртай гэнэ үү элдвээр л хэлэх юм. Энэ бол байх ёстой, тэр багш хүнд. Тэр хүн өнөөдөр хүний хүүхдийг өнөөдөр хариуцаж хөлийг дөрөөнд нь хүргэж байгаа. Ангирмаа миний хүүхдэд хатуурхаж байна, миний хүүхдийг тэгж гэсэн бодол надад байдаггүй.

-Бөө үзмэрч нар тариф тогтоож өндөр үнэ тогтоож хэдэн арван саяар засал хийдэг гэдэг, таны үнэ тариф хэд вэ?

-Би ер нь гадаад дотоодын хүн амьтныг үзэж харахдаа тэдэн төгрөг эдэн төгрөг гэж ам ангайж үзээгүй. Буянаар хүн бизнес хийх эрхгүй. Арга буюу болохоо байсан юм гарч ирсэн, үед тэдэн төгрөг гэж хэлж болно. Түүнээс би ийм тарифтай, тэдэн төгрөгөөр үзнэ гэж ёстой хаа ч тэгж хэлж чадахгүй. -Таныг “Зөн билгийн тулаан” нэвтрүүлэгт ороход хэн илүү нөлөөсөн бэ? -Би Зөн билгийн тулаан нэвтрүүлгийг мэддэггүй байсан. Тэгээд би нутагтаа очоод төрсөн сумандаа амарчихаад Мөрөн рүү орж ирэхэд надад ирж үзүүлдэг нэг охин залгаад “Эгчээ одоо удахгүй Монголд зөн билгийн тулаан болох гэж байгаа юм байна. Та орооч ээ. Энд хүмүүс бүртгүүлээд байна. Та л орох ёстой, таныг ороосой гэж бодож байна” гэсэн. Тэгээд би нутгаасаа ирчихээд хайж зорьж очиж байгаад бүртгүүлсэн. Анхан шатны даалгаврыг гэрээр авсан. Тэр даалгавраа би маш сайн гүйцэтгэсэн. Тэгээд явсаар явсаар 20 хэдүүлээ болоод 10 хэдүүлээ болж цөөрсөөр дөрвүүлээ үлдсэн. Ноднингийн үлдсэн 4 хүнээс 2 нь ирээгүй, 2 хүн нь саяын шалгаруулалтаар үлдсэн 4 хүнтэй хамт эцсийн шалгаруулалтанд орсон. -Даалгаврууд нь хэр хүнд байв. Хэн нь илүү хүчтэй өрсөлдөгч байсан бэ? -Хүнд байсан. Аллага болсон газар очсон, янз янзын газар очсон. Гэхдээ бас сайхан газар ч байсан. Ер нь л хүнд байсан даа. Миний гол өрсөлдөгч Хөвсгөлийн Төмөртогоо гэдэг эгч байсан. Гэвч тэр хүн их эрт хасагдсан. Би гайхсан. Ер нь бол өрсөлдөгчид байсан.

-Та өөрийгөө түрүүлнэ гэж мэдэж байсан уу.

-Эхлээд тэр олон хүнтэй хамт оролцож байгаа болохоор их ажигладаг байсан. Тэгээд явсаар явсаар сүүлдээ миний сэтгэлд их багтаж байсан. Тэгээд энэ тулааныхаа төлөө олон орныхоо визийг үхүүлсэн, заримыг нь сунгуулаад хаяхыг нь хаяад л нэвтрүүлэгт оролцсон. -Сүүлийн шатанд үлдсэн 4 зөн билэгч таны хувьд хэр чадвартай хүмүүс байсан бэ? Яагаад “Зөн билгийн тулаан 1”, “Зөн билгийн тулаан 2”-ын оролцогчдыг нийлүүлж 1 ялагч шалгаруулсан юм бол? Хүмүүс “Зөн билгийн тулаан 1”-ийн даалгавар задарч, энэ нэвтрүүлгийг ахин гарахаа больсон гэсэн яриа гарсан. Энэ тал дээр та юу хэлэх вэ? -Би зүгээр яг шудрага хэлье, хүмүүс ч ойлгох байх. Анхны тулаан бол жаахан эвгүй байсан. Яг тэр 4 хүн шалгарч үлдээд л, хамгийн сүүлчийн тулаан болсон. Тэгэхэд хамгийн сүүлийн тулаан дээр янз янзын юм бол их гарсан. Тулаанд орж байгаа хүмүүстэйгээ ярьж зөвлөлдөөгүй нэвтрүүлгээ хаалттай хийнэ гэхээр нь их эсэргүүцэж байсан. Болохгүй бол тэр Сарандаваатай халз үзнэ гэж, хэвлэлийн бага хурал хийж хэл ам гаргасан хүн нь би. Шүүгч, хөтлөгч нарыг уурлах загнах юм бол гарсан. Сүүлчийн даалгаврууд их маапаантай байсан учраас зурагтаар гараагүй. Түүнд би их харамссан. Тэгээд хаалтаа хийхгүй, одоо иймээ тийм юм байхгүй тэгээд 12 цагт хаалтаа хийнэ гээд над руу утасдаж хэлсэн. Тэгснээ “Заманд эгчээ хойшиллоо, орой 6 цагт хийхээр боллоо” гээд л. Тэгэхээр нь би чулуу татаж үзсэн чинь саадтай буугаад байсан. Тэгээд би 5 цаг 45 минутын үед утсаар “одоо яваад очих уу?” гээд ярьсан чинь урдаас “одоо болохгүй, ингээд болоо” гээд зохион байгуулагчид нь аймаар уурлаад…Тэгэхээр нь би их гомдсон. -Саяны үлддэг 4 зөн билэгч бол яг насаар бол их жаахан хүүхдүүд байсан. -Харин нэг талдаа “Зөн билгийн тулаан 2” гарснаар их зөв юм болсон. Ноднингийн зөн билгийн тулаан хаалт энэ тэрээ хийгээгүй. Хүмүүс ч эвгүй сэтгэгдэлтэй үлдсэн байх. Хүмүүс нэг үеэ бодвол юмыг ялгаж салгаж ойлгож мэддэг болсон цаг ш дээ. Саяын сүүлийн шоун дээр Түдэв их сайн удган охин байна лээ. Бас тэр Мандухай гэдэг охин дажгүй. Гэхдээ тэд нар бага хүхдүүд шүү дээ, одоо насан дээр ингэж байгаа юм чинь ирээдүй их бий гэж бодож байгаа.

-Оросын зөн билэгч Монголын зөн билэгч нар чадвар, мэдрэмжийн хувьд хэр вэ?

-Яг үнэнийг хэлэхэд монголчуудыг мэдрэмжээрээ Оросууд гүйцэхгүй, Америкчууд ч гүйцэхгүй. Бид бол цаанаасаа амьд үнэн бодитой юмтай харьцдаг. Ноднин би Америкт очоод байж байхад нэг ч хүн ирээгүй. Ганцхан би яваад очсон. Тэгээд би Монголынхоо тугнаас аягүй сайхан адис авчихаад л, тэнд байгаа хүмүүстээ сайхан лекц уншчихаад л хүрээд ирсэн. Харин “Зөн билгийн тулаан” нэвтрүүлгийнх нь хувьд яривал Оросын зөн билгийн тулаан бол манайх шиг ийм хэцүү биш, хангамж сайтай, манайд эдийн засгийн боломж муутай учраас бидэнд хүндрэл их гардаг байсан. Сорилоо явуулах гээд нэг газар яваад очдог, хэцүү газар очлоо, эсвэл машиндаа бөөгнөрөөд л, эсвэл нэг цайны газар ороод л суудаг. Циркт болсон тулааны хаалт нь бол миний хувьд бол би нилээн зутарсан, яагаад гэвэл их хүйтэн байсан ороод сайхан суучих газар байгаагүй, тамхи татах газар ч байгаагүй. Би тамхичин хүн, өөрийгөө нуугаад яахав. Тайван байж чадаагүй. Гэхдээ аргагүй энэ нэвтрүүлгийг явуулж байгаа хүмүүс маань туршлагагүй, төр засгаас нь дэмждэггүй. Хойшид сайхан зөн билэгтэй хүмүүсийг гаргаж ирэхийн тулд эртнээс сайн бэлтгэж, эсвэл нэг байранд байрлуулж, гар утас энэ тэрийг хурааж байгаад ч юм уу хийвэл их зүгээр.

-Энэ зөн билгийн тулаан таны хувьд хэр шударга болсон бэ?

-Шударга болсон. Над дээр ирдэг, надад ханддаг, найз нөхөд, хамт олон миний буяныг авсан миний сүсэгтэн олондоо намайг дэмжсэнд маш баярлаж байгаа гэдгээ хэлье.

-Та ховсчин уу, ховсдож чадах уу?

-Ер нь би бол чадъя гэсэн болгоноо чадна. Үзэж чадна, харж чадна, үзээд харсан юмныхаа юмыг хийж чадна хийсэн юмандаа эзэн болж чадна. Бас ховсдож чаднаа.

-Та хувиараа бизнес эрхэлдэг үү?

-Газар тариалан 4 жил эрхэлж байна. Баян хангай буян хишгээ өгдөг.

Ярилцсанд баярлалаа.