-Цар тахлын эдийн засаг, худалдаанд үзүүлж буй сөрөг нөлөө, цахим шилжилтийг түргэтгэсэн нөхцөл байдал, хил дээр, далайн боомтуудад ачаа чингэлгийн бөөгнөрөл, тээвэр логистикийн зардлын өсөлт, их гүрнүүдийн геостратегийн өрсөлдөөн ширүүссэн зэрэг нь Монгол төдийгүй дэлхий даяар нийлүүлэлтийн найдвартай сүлжээг байгуулах, зам тээврийн шинэ хонгилууд, альтернатив чиглэлүүдийг сонгох, өрсөлдөх чадвараа сайжруулж, мэдээллийн шинэ технологийг түлхүү ашиглах сонирхлыг нэмэгдүүлж, зарим талаар тулгаж байна. Хэрэглээнийхээ ихэнх хэсгийг гол төлөв импортоор хангадаг, далайд гарцгүй Монгол Улсын хувьд нийлүүлэлтийн сүлжээгээ найдвартай болгохын тулд эх сурвалж, тээврийн чиглэлүүдээ төрөлжүүлэн олшруулах, өртөг зардлын өсөлтийг цаг хугацааны хэмнэлт, шинэ технологи, инновациар нөхөх шаардлага нэмэгдэж байна. “Ханбогд кашемир” компани “Хаан ширхэгт” гэрчилгээ бүхий 400 тонн угаасан ноолуурыг Итали, Их Британийн үйлдвэрлэгч нарт газрын тээврээр нийлүүлэх эхний алхмыг амжилттай хийлээ. Тус компани урьд нь ноолуураа Итали руу экспортлохдоо БНХАУ-аар дамжин 90-100 хоног зарцуулж байсан бол энэ удаа 20 тн ноолуурыг зургадугаар сард автомашинаар 20 хоногт тээвэрлэн хүргэв. Энэ бол ханган нийлүүлэлтийн сүлжээг төрөлжүүлэх нэг суваг байгааг харуулсан жишээ. Хоёр дахь арга зам бол Европоос чингэлгийг төмөр замаар түргэн шуурхай, хямд зохион байгуулах явдал байна. Тээвэр зуучийн компаниуд, манай томоохон импортлогчид, тээврийн компаниуд, төр засгийн байгууллагууд Монгол хүрэх чингэлгийн буухиа галт тэргийг тогтмол давтамжтай явуулах нэгдсэн зохион байгуулалтад орох, боломжийг судлах шаардлагатай. Урьд өмнө Монголын хэрэгцээ бага, импортоор оруулж ирэх барааны нэр төрөл, овор хэмжээ ч бага байлаа. Гэтэл Европ чиглэлд ч, Тяньжинд ч чингэлэг тээвэрт дутагдаж байдаг нэг зүйл бол бүхэл бүтэн гал тэрэгний ачаа бүрдүүлэх, Монгол хүрэх чингэлгүүдийг цуглуулан төвлөрүүлэхэд нэлээд хугацаа, зардал гардаг ажээ. Европын аль нэг томоохон боомт, тээвэр логистикийн төв дээр хамтарсан компани байгуулах, эсвэл нутгийн тээвэр зуучийн компанитай гэрээ байгуулах замаар Монгол руу явах ачаа, чингэлгүүдийг тодорхой газар төвлөрүүлэн нэгдсэн журмаар илгээх, үүний тулд улс төр эрх зүйн таатай нөхцөлийг бүрдүүлэх, шаардлагатай бол гэрээ хэлэлцээр байгуулж болох юм. УБТЗ транзит тээврийг нэмэгдүүлэхийн тулд Хятад-Орос-Европын орнуудын хооронд чингэлгийн буухиа галт тэргийг өөрийн нутгаар дайруулан тогтмол явуулах таатай нөхцөл бололцоог бүрдүүлэх тал дээр ихээхэн хүчин чармайлт гаргаж, жилээс жилд галт тэрэгний тоо хурдацтай нэмэгдсээр байна. Гэтэл Монголын ачаа ганц нэгээрээ маш урт зам, өндөр өртөг зардлаар цуварсаар өдийг хүрлээ. Харин нэгдсэн үйл ажиллагааг эхлүүлэх боломж бололцоо Монгол Улс Тяньжин дахь Дунжян боомт дээр тодорхой хэмжээний газрыг түрээсээр авч, төлөөлөгчийн газар байгуулан олон жил болж буй боловч өнөөг хүртэл бодитой ахиц дэвшил гарахгүй л байна. Ирээдүйд шинэ төмөр замын бүтээн байгуулалтын эхний үе шатууд дуусч тээвэрлэлт эхлэх үед альтернатив чиглэл буюу Европоос Казахстанаар дамжин Гашуунсухайтын боомтоор барааны урсгал орж ирэх боломж аажмаар бүрдэх төлөвтэй. Арктикийн чиглэл хүчээ авч, өртөг зардал нь буурвал Алс Дорнодын боомтуудаар чингэлэг хүлээн авч, Трансибир, Трансмонголын төмөр замаар импорт, экспорт хийх шинэ суваг нээгдэж болох юм. Дашрамд Төмөр замаар дамжин өнгөрөх ачаа тээвэрлэх нөхцөлийн тухай Монгол Улсын Засгийн газар, ОХУ-ын Засгийн газар хоорондын хэлэлцээрийг 2018 онд байгуулсан билээ. Уг хэлэлцээрийн дагуу Монгол Улс ОХУ-аар дамжуулах нүүрсний тээвэрт 66.4 хувь, чингэлэг тээвэрт 52 хувийн хөнгөлөлтийг 25 жилийн хугацаанд авахаар болсон нь энэхүү боломжийг бодит ажил болгоход томоохон түлхэц болох учиртай. Одоогоор авто зам, төмөр замаар чингэлэг, ачаа бараа алс тээвэрлэх нь өртөг зардал ихтэй тул далайн тээвэртэй хараахан өрсөлдөж чадахгүй байна. Гэвч жилээс жилд үнэ тариф нэмэгдэж, далайн тээвэрт элдэв түгжрэл, гацаа саад, сорилтууд нэмэгдэх төлөвтэй байгаа тул Монгол Улс ханган нийлүүлэлтийн шинэ шинэ суваг, чиглэлүүдийг судлан турших, чингэлэг тээврийн өртөг зардлыг бууруулах арга замыг эрэлхийлэх нь хөгжлийн ч, аюулгүй байдлын ч тулгамдсан асуудал болоод байна.