Энэ бол тендер нэрээр төсвийн хөрөнгийг хэрхэн завшдагийн сонгодог жишээний нэгээр тодрохоор хэрэг юм. Бульдозерийн хэрэг дөрвөн жилийн өмнө гарсан ч удтал дуншсаар саяхан шийдэгдсэн. Цаад учиг нь явсаар улстөрийн намд мөнгө босгох тухай байсан тул сунжирсан байх магадлалтай юм. Дорноговь аймгийн орон нутгийн өмчит “Чандмань-Илч” компанийн “гурван өндөрлөг” буюу тэр үеийн захирал Т.Азбаяр, ерөнхий инженер Б.Бат, ерөнхий нягтлан бодогч Б.Ган-Эрдэнэ нар нь “нүүрс түрэх бульдозер хэрэгтэй байна” гэсээр аймгийн удирдлагуудаа буулгаж авчээ. Эхлээд тэд 650 сая төгрөгөөр оруулсан ч буулгаж 2020 оны аймгийн төсөвд 250 сая төгрөгөөр тогтоожээ. Ингээд Засаг дарга нь захирамж гаргаж ““Чандмань-Илч” компани луу эрхийг нь шилжүүлжээ. Ийнхүү “найр” эхэлсэн байна. Тухайн үед хотод шинэ бульдозер 240-250 сая төгрөгт хэлбэлзэж бай тул боломжийн юм хайсан. Азаар компанийн Үйлдвэрлэл, техникийн хэлтсийн дарга Мөнхбаатар “Үнэгүй.мн” дээрээс “Zoomlion ZD160-3” загварын цоо шинэ, 0 гүйлттэй, бараг ууттайгаа байгаа бульдозер ердөө 150 сая гэснийг хараад захиралдаа мэдэгджээ. Чихэр шиг амттай мэдээлэл авсан “гурван өндөрлөг” шуурхай зөвлөлдөөд “уг бульдозерийг зарагдахаас өмнө мөнгөтэй хүн олж авахуулаад дараа нь тендерт оруулаад мөнгийг нь гаргаж өгөх”-өөр шийджээ. Мөнгөтэй хүн нь ч их ойр байжээ. Тэр нь “Чандмань-Илч”-ийн Үйлчилгээний хэлтсийн дарга С.Адьяасүрэн байв. Тэр ч мөнгөтэй гэдгээ баталж хувиасаа 60 саыг гаргажээ. Энэ мөнгөн дээр захирлын эхнэр 40 сая, ерөнхий инженерийн эхнэр мөн 40 саяыг гаргаад 140 сая төгрөг бүрджээ. Компанийн захирал тушаал гаргаж бульдозер нийлүүлэх тендерийн Үнэлгээний хорооны даргаар ерөнхий нягтланг томилсон. Тэрээр тендерт ахынхаа компани болох “Ундрах шанд”-ыг тендерийн үнийн дүнгийн 10 хувиар оруулахаар болов. Даргын хувиар ахынхаа компанид зориулан тендерийн нөхцлийг “борлуулалтын хэмжээ шаардлагагүй, сүүлийн гурван жилд хэрэгжүүлсэн ижил төстэй ажлын тоо, өртөг шаардлагагүй, ашигтай ажилласан жилийн тоо шаардлагагүй” хэмээн янзтай сайхан тогтоож өгчээ. Түүгээр ч үл тендерийн баталгааны 2,5 сая төгрөгийг эхнэрийнхээ дэлгүүрээс авч “Ундрах шанд”-д зээлүүлэн дээр нь тендерийн маягтыг бөглөхөд нь зааварчилж тусалжээ. Тендерт орох компани бэлэн болмогц Үйлчилгээний хэлтсийн дарга, ерөнхий нягтлан хоёр итгэл өвөрлөн хот явж нөгөөх бульдозероо 140 саяар худалдаж аваад шалаанзаар тээвэрлэн ирсэн. Бульдозер ирмэгц 250 саяын өртөгтэй тендер цахимаар зарлагдахад ”Ундрах шанд” ганцаараа орж 242 саяын санал өгөөд л ялжээ. Ялсан компанид эхлээд 150 сая, дараа нь 92 сая төгрөг шилжин орж иржээ. Эхний шилжүүлгээс 140 сая төгрөгийг гол мөнгийг гаргасан Үйлчилгээний хэлтсийн даргын данс рүү хийжээ. Харин 92 сая төгрөгийг нь бэлнээр гарган дараахь байдлаар хуваан авчээ. Эхлээд “Ундрах шанд”-ынхан тендерийн өртөгийн 10 хувь болох 24,2 саяа суутгасан. Дараа нь захирал эхнэрээрээ дамжуулан дөрвөн сая, ерөнхий инженер мөн эхнэрээрээ дамжуулан дөрвөн саяыг авсан бол Үйлчилгээний хэлтсийн дарга 39,8 саяыг халаасалжээ. Тендер шалгаруулалтыг “зохицуулсан” ерөнхий нягтланд 30 сая ноогдсон. Ингээд тэдний нийт “унац” 102 сая төгрөг болжээ. Ерөнхий нягтланы хувьд мөнгө гаргаагүй атлаа их хувь хүртсэний шалтгаан нь ийн тогтоогджээ. Компанийн “гурван өндөрлөг”-ийн хоёр нь бульдозерийн тендерийг цаагуураа “энхрий хайрт” намдаа туслах л гэж явуулсан болж таарчээ.
Ерөнхий нягтлан авсан 30 сая төгрөгөө бүгдийг нь дээрх зорилгоор өгсөн ч хэрэг бишдсэн. Дэлгэрэх сумын тухайн үеийн Засаг дарга ийн мэдүүлжээ.
Хэрэг мандахад ерөнхий нягтлан, Үйлчилгээний хэлтсийн дарга, “Ундрах шанд”-ынхан авсан мөнгөнүүдээ яаран төлжээ. Мөрдөн байцаалтаар 10 хувийг авсан “Ундрах шанд”-ын цаад эзэд нь аймгийн татварын албаны байцаагчид байжээ. “Чандмань-Илч”-ийн захирал төрд 16 жил, ерөнхий инженер нь 25 жил ажилласан гэнэ.
