2020 оны хамгийн аймшигт осол нь Архангай аймгийн Эрдэнэбулган сумын Цагаан давааны арын буух хэсэгт шатахуун ачсан автоцистерн онхолдож тээвэрлэж явсан шатахуун асгарч гал гарсаны улмаас зургаан тээврийн хэрэгсэл шатаж, найман хүн амиа алдаж дөрвөн хүний эрүүл мэндэд хүнд, гурван хүний эрүүл мэндэд хүндэвтэр, нэг хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол учирсан хэрэг байсан. Энэ хэргийг гурван жил мөрдөн шалгасны эцэст өнгөрсөн оны намар анхан шатны, саяхан давж заалдах шатны шүүхээр орсон. Анхан шатны шүүхээр тээвэрлэгч компани болох “Тэнүүн-Эрдэнэ”-ийг иргэний хариуцагчаар татан жолооч Б.Баттөрд таван жилийн хорих ял оноож захирал Д.Мөнхтуяагийн хэргийг хэрэгсэхгүй болгосон. Шатахуун буюу аюултай ачаа тээвэрлэсэн энэ компани нь зөвхөн хүнсний бөөний болон жижиглэнгийн худалдаа, автомашинаар ачаа тээвэрлэх үйл ажиллагаа явуулах эрхтэй, нэг гишүүнтэй, нэг автоцистернтэй, нэг жолоочтой ч тэр нь аюултай ачаа тээвэрлэх мэргэшсэн бус, тээврийн хэрэгслийн бүрэн бүтэн байдалд хяналт тавих механикчгүй байжээ.
Гэсэн ч 2020 оны хавар “Шунхлай трейдинг” компанитай агуулахаас Өмнөговь аймгийн Ханбогд сум дахь Оюутолгойн уурхайд “Газрын тосны бүтээгдэхүүн тээвэрлэх,тээвэрлүүлэх” гэрээ байгуулж чаджээ. Уг гэрээний 2-р зүйлд “тээвэрлэгч нь тээврийн үйл ажиллагаа явуулах эрхтэй, НӨАТ төлдөг хуулийн этгээд байх, таваас доошгүй тооны автоцистернтэй, таван автоцистерн тутмын нэг нь 8-25м3 багтаамжтай, 3-с дээш төрлийн газрын тосны барааг зэрэг тээвэрлэх боломжтой, жолооч нь аюултай ачаагаар мэргэшсэн жолоочийн үнэмлэхтэй байх, дээрхи шаардлагыг хангаагүй тээвэрлэгч талын тээврийн хэрэгслийг тээвэрлүүлэгч тал ачаанд гаргахгүй, үүнд хяналтыг хэрэгжүүлж байх...”-аар заажээ. Гэсэн ч гэрээний шаардлага хангахгүй нэгхэн автоцистернтэй компанитай гэрээ байгуулсан. Мөн гэрээнд заасан маршрутаас өөр чиглэлд буюу Завхан аймгийн Их-Уул суманд шатахуун хүргэхээр явуулсан байжээ. Давааг уруудах үед жолооч нь есөн км/цагийн хурдтай явж байсан гэх ч тормос ажиллахгүй болж хурд нэмэгдэхэд өөрөө бүхээгнээсээ үсрэн буужээ. Автоцистерн уруудсаар хажуу тийшээ унахад ачиж явсан шатахуун асгарч бусад машинууд руу урсан орж иржээ. “АИ-92” шатахуун нь өөрөө авалцан асах чадвар сайтай. Асгарсан шатахуун дээгүүр машин явах үед хөдөлгүүрийн цилиндрээс гарах хэсгийн хоолой орчмын дулааны нөлөөгөөр шатах шингэн авалцан асаж гал түймэр гарсан байна. Хохирогчдын үзэж байгаагаар даац хэтэрсэн нь осол гарах нөхцөл болсон гэнэ. Осолдсон “Донгфэнг” /Dongfeng BSX5310GYYD/ загварын автоцистерн нь гэрчилгээгээрээ 14,9 тонн жинтэй, 16 тонн даацтай гэнэ. Гэтэл түүнд “Шунхлай трейдинг”-ийн агуулахаас 35,970 литр буюу кг-д шилжүүлсэнээр 26,366 кг “АИ-92” шатахуун ачиж даац нь 10,336 кг буюу 10,3 тонноор хэтэрсэн аж. Ийм маягаар “Тэргүүн Эрдэнэ” нь хоёр автоцистернд ачих шатахууныг нэгд ачиж тээврийн зардлаа хэмнэсэн гэнэ. Хэрвээ даац хэтэрсэн гэж тогтоогдвол ачилтанд хяналт тавих үүрэгтэй гэдгээрээ тээвэрлүүлэгч мөн хуулийн хариуцлага хүлээхээр байсан. Гэсэн ч анхан шатны шүүх “автоцистерний тормосын үйл ажиллагаа доголдоход тээвэрлэсэн ачааны хэмжээ нөлөөлсөн гэх баримт тогтоогдоогүй” гэж үзжээ. Ингээд “Шунхлай трейдинг” нь энэ ослын иргэний хариуцагчаар татагдвал зохих этгээд биш болж таарсанд хохирогчид гомдолтой байна. Тэд анхнаасаа нөхөн төлбөрийг ганцхан автоцистернтэй “Тэргүүн Эрдэнэ”-ээс гадна “Шунхлай трейдинг”-ээс авна гэсэн. Хэдийгээр хохирогчдын хохирлыг тээвэрлэгч компаниас гаргуулахаар анхан шатны шийдвэр гарсан ч давж заалдах шатны шүүх саяхан энэ шийдвэрийг хүчингүй болгожээ. Ингэснээр “Шунхлай трейдинг” хариуцлагад татагдаж магадгүй байна. Ослын хохирогчид энэхүү гурван жилийн хугацаанд хөрөнгө мөнгө болон сэтгэл санааны маш их хохирсон. Цөхөрч шантарч гүйцсэн гэхэд болно. Эмчилгээний зардал нь ч тоймгүй өндөр гарчээ. Дөрвийн дөрвөн хүнээ алдсан гэр бүл гэхэд л 252 сая төгрөгийн төлбөр нэхэж байгаа гэнэ. Мөн галын улмаас 53 шинэс мод шатсан зэргээр ойн санд учруулсан хохирлын нөхөн төлбөр гээд бусад олон хохирол яригдаж байна.
