Дундговьчуудыг Сү.Батболд хэмээх том баяны тэжээврүүд гэсэнд их гомджээ. Тэгж яривал манай Дундговь аймгийнхан АН талдаа ёстой эхийг нь эцээж тугалыг нь тураахгүй сонголт хийдэг газар байсан юм шүү.2000 онд гэхэд АН-аас Ж.Наранцацралт ганцааранг нь УИХ-д сонгож байсан юм шүү. “Сү.Батболд Дундговиос сонгогдохын тулд аймгийн хэдэн хуучин дарга нарыг худалдаж аваад, тойрог горилж, усалж явсан Д.Дамба-Очирыг хэрэг үүсгүүлээд гэрлийн хурдаар шорон руу ачуулчихсан хүн шүү дээ. Тэрэнд бол намын нөхөр бол зүгээр хүн биш чулуу л байсан. Замаасаа аваад д шидчихсэн” гэж ярьж байна.
Харин солонгос сайтад Сү.Батболдын талаар томоохон нийтлэл гарчээ.
2006 онд татварын диваажин болох Британийн Виржинийн Арлуудын (BVI) Premier Edge Limited нэртэй корпорац Английн Лондон дахь тансаг зэрэглэлийн орон сууцны хороолол болох Найтсбриджээс хоёр орон сууц худалдаж авсан. Худалдаж авах үнэ нь 850,000 паунт, 4,21 сая фунт стерлинг. Солонгос мөнгөөр бол 1.5 тэрбум вон, 7,4 тэрбум воноор авсан байна.
Премьер Эдж тэдний нэгийг 2017 оны 11-р сард 1.85 сая фунт стерлингээр гуравдагч этгээдэд худалдсан. Ашгийн хэмжээ нь нэг сая фунт юм. Өөр нэг нь 10.5 сая фунт стерлингийн зах зээлийн үнэтэй байсан (2018 онд 16.6 тэрбум вон), BVI-д төвтэй өөр корпорац Lorsch Limited-д үнэгүй өгсөн.
Ньюстапагийн олж авсан АНУ-ын шүүхийн баримт бичгийн дагуу эдгээр хоёр компанийг “хий үзэгдэл” компаниуд гэж таамаглаж байна. Татварын диваажин болох оффшор бүсэд компани ашиглан хийсэн энэхүү гүйлгээ нь жинхэнэ худалдан авагч, худалдагчдыг нуух, гадаадад байгаа хөрөнгийг удирдахад ашигладаг ердийн арга юм.
Солонгосын Эрэн сурвалжлах сэтгүүлзүйн төв “Ньюстапа” нь Самсунг Си энд Ти компанийн солонгосчууд энэхүү гүйлгээнд ямар нөхцөл байдлаар холбогдсон болохыг Их Британи, АНУ дахь шүүх хуралдааны тэмдэглэлээр баталгаажуулсан.
Өнгөрсөн оны арваннэгдүгээр сард Их Британийн Бизнес ба өмчийн шүүх Лондонгийн үл хөдлөх хөрөнгийг BVI компаний Рошед зарахаас урьдчилан сэргийлэх зорилгоор хөрөнгө битүүмжлэх тушаал гаргасан. “Ньюстапа” төв тушаалтай холбоотой шүүхийн мэдүүлгийг олж авч, хянав. Мэдээллийн үр дүнд BVI-ийн Premier Edge, Roche гэсэн хоёр корпорацид эрх бүхий гарын үсэг зурсан хүн нь 'Jung Joo-young' хэмээх солонгос хүн байсан нь тогтоогджээ.
Татварын диваажин болох Британийн Виржинийн Арлуудын (BVI) Premier Edge, Roche хэмээх оффшор компани Английн Лондон хотод тансаг зэрэглэлийн хоёр орон сууц худалдаж, заржээ. Жун Жу Янг Лондон дахь энэхүү орон сууцыг жинхэнэ эзэн Батболдын өмнөөс татварын диваажинд байсан хий үзэгдэл шиг хоёр компанийн гүйцэтгэх захирлаар наймаалцсан гэж таамаглаж байна.
Гэсэн хэдий ч Жун Жу Юн энэ хоёр компанийн жинхэнэ эзэн биш бололтой. Жин Жу Янг Лондон дахь орон сууцыг жинхэнэ эзэн, Монголын Ерөнхий сайд асан Сүхбаатарын Батболдын нэрийн өмнөөс татварын диваажин дахь хоёр “хий үзэгдэл” компанийн захирлуудын хувиар наймаалцсан гэж таамаглаж байна.
Шүүхэд ирүүлсэн баримт бичгийн дагуу Герман дахь Дойче банкны итгэмжлэгдсэн үйлчилгээний салбар нь Батболдын өмнөөс Квант нуурын итгэлцэл нэртэй итгэлцлийг байгуулсан бөгөөд энэ итгэмжлэлээр дамжуулан Premier Edge-ийг шууд бусаар эзэмшиж байжээ.
2006 оны 3-р сард ХБНГУ-ын Дойче Банкны итгэмжлэгдсэн удирдлагын салбар Батболдын өмнөөс итгэмжлэл бий болгох агентлаг руу имэйл илгээж, Квант нуурын итгэлцэл нэртэй траст байгуулах хүсэлтэй байгаагаа мэдэгдэв. Энэхүү итгэл үнэмшил нь Британийн Виржиний арлуудын оффшор компани болох PremierEdge-ийг шууд бусаар эзэмшдэг байв.
2006 оны 3-р сард Дойче банкны итгэмжлэгдсэн менежментийн салбар нь Батболдын паспортын хуулбарыг Квант нуурын итгэлцлийг байгуулах хүслийг баталгаажуулах үндэслэл болгон итгэмжлэл тогтоох байгууллагад илгээсэн албан бичигт хавсаргав. Итгэмжлэл нь PremierEdge-ийн шууд бус өмчлөлтэй байх шиг байна.
2015 оны 7-р сард оффшор корпорацийн агентлагт илгээсэн имэйлээр Дойче банк Батболдыг Квант нуурын итгэлцэл нэртэй трастын эзэн болохыг баталж, тэрхүү итгэмжлэл нь Premier Edge компанийг эзэмшдэг болохыг батлав.
PremierEdge-ээс эрх баригчдад ирүүлсэн Гишүүдийн бүртгэлийн дагуу Батболд нь 2005 оны 8-р сарын байдлаар компанийн нэг хувьцааг эзэмшиж байсан гүйцэтгэх захирал байв. 2006 оны 4-р сард тэрээр хувьцааныхаа нэг хувийг Regula Limited компанид шилжүүлж, компанийн бүртгэлээс алга болсон бололтой.
Олон улсын эрэн сурвалжлах сэтгүүлчдийн холбооноос (ICIJ) Регула нь 2016 онд “Панамын баримт бичиг төсөл”-ийн тайлангаар үйлчлүүлэгчдийнхээ оффшор компаниудыг удирдах зорилгоор Deutsche Bank-аас үүсгэсэн "Номин компани" гэсэн төлөөлөгч байсныг батлав.
2015 оны 6-р сард Регула Ерөнхий сайд асан Батболдын ууган хүү Баттүшигт Premier Edge-ийн нэг хувийг шилжүүлэв. Мөн оны 10-р сард Premier Edge Баттүшигт төрийн сангийн 84 хувьцааг хуваарилав. 2016 оны 8-р сарын 8-нд Баттүшиг өөрийн эзэмшдэг байсан 85 хувьцааг бүгдийг нь Рошед заржээ. Тэр өдөр Joo-Young Jung Premier Edge-ийн захирлаар томилогдсон.
Premier Edge-ийн гүйцэтгэх бүртгэлийн баримт бичигт Монгол Улсын Ерөнхий сайд асан Сүхбаатар Батболд, түүний том хүү Баттүшиг Батболд болон Германы Дойче Банкны нэрийн хуудас болгон ашиглаж байсан “Регула” компани оржээ.
Солонгос иргэн Жун Жу Ёнг 2016 оны 8-р сард Premier Edge-ийн захирлаар бүртгүүлсэн.
Жинхэнэ эзнийг нь нуухын тулд “сүнс” компанийн гүйцэтгэх захирал эсвэл хувьцаа эзэмшигчийн нэрээр зээл авч байгаа хүнийг "итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч" гэдэг.
Түүнчлэн Монгол Улсын Ерөнхий сайд асан Батболд, Солонгос улсын иргэн Жон Жу Юн нар сэжигтэй хөрөнгийг удирдах зорилгоор татварын диваажингийн хий үзэгдлийн компанийг ашиглаж байсан ул мөр байдаг. Өнгөрсөн оны арваннэгдүгээр сард АНУ, Хонконг, Сингапурын шүүхүүд Батболд, Жу-Янг Чун нарын удирдаж байсан хөрөнгийг битүүмжлэх шийдвэр гаргасан.
Newstapa нэвтрүүлгийн үр дүнд Батболдын гадаадад байгаа эд хөрөнгийг оргон зайлах гэмт хэрэгт холбогдсон Жун Жу Ён нь Самсунг Си энд Ти компанийн Монгол дахь салбарын даргаар ажиллаж байсан болох нь батлагдсан.
Монгол Улсын Ерөнхий сайд асан Сүхбаатарын Батболдыг сэжигтэй хөрөнгийг Монгол, Өмнөд Солонгосын төлөөлөгчидтэй хамтран удирдаж, нуун дарагдуулсан гэж сэжиглэж байгаа юм.
Монгол Улсын Ерөнхий сайд асан Баттболд нь Ерөнхий сайд болохоосоо саяхныг хүртэл жинхэнэ эзэн нь болсон Монголын төрийн өмчит уурхайгаас сүнс компаниар дамжуулан ашигт малтмалаа арилжаалж, ашиг орлогоо нуун дарагдуулсан хэрэгт сэжиглэгдэж байгаа юм. Энэ явцад Samsung C&T-ийн хуучин хэд хэдэн ажилтан, түүний дотор Жун Жу Ён зээл олгосон нь тогтоогджээ.
АНУ, Их Британи зэрэг улсуудын шүүхэд ирүүлсэн холбогдох баримт бичгүүдэд дүн шинжилгээ хийсний үр дүнд Ньюстапа Самсунг Си энд Ти компанид ажиллаж байсан таван ажилтан Ерөнхий сайд асан Батболдын өмнөөс нэрээ зээлдүүлснийг илрүүлжээ. Эдгээрээс гадна Жун Жү Ёны бусад танилууд ч холбогдсон байсан. Нийтдээ дор хаяж 13 хүн байна.
Ерөнхий сайд Батболд, түүний туслахууд болон эдгээр Солонгосын төлөөлөгчид өнгөрсөн оны арваннэгдүгээр сард Монгол Улс, АНУ-д Төрийн өмчийн зохицуулах газар болон төрийн өмчит уул уурхайн компаниуд болох Эрдэнэт, Оюутолгой компаниудын шууд хяналтанд оруулсан иргэний нэхэмжлэлтэй холбогджээ. Ерөнхий сайдын ажлын алба. Ньюстапагийн сэтгүүлчид энэхүү нэхэмжлэлд нотлох баримт болгон ирүүлсэн баримт бичгүүдийг олж авсан.
Монгол Улсын Ерөнхий сайд асан, Самсунг Си энд Ти компанийн салбарын менежер асан Юнг нар холбоос болж ажилладаг
Шүүхийн баримтуудаас харахад Самсунг Си энд Ти компанийн Монгол дахь салбарын дарга асан Чун Жу Ён Батболдын хөрөнгийг зээлсэн нэрээр удирдаж байсан бөгөөд зөвхөн өөрөө төдийгүй Самсунг Си энд Ти компанийн хуучин ажилтнуудыг энэ "прокси" сүлжээнд өөрийн нөхөрлөлийн шугамаар нэгтгэж байсан гэж таамаглаж байна. Ерөнхий сайд асантай.
Ноён Юнг 1987 оноос хойш Samsung C&T Trading Division-ийн металлын багт 20 шахам жил ажилласан. Тэрбээр 2007 оны 2-р сараас эхлэн Samsung C&T-ээс огцорсны дараахан эхнэр Кимтэйгээ хамт экс Ерөнхий сайд асан Батболдын оффшор дахь хөрөнгийг угаах, нуух ажилд оролцож байсан бололтой.
Ерөнхий сайд асан Батболд буюу түүний хүүхдүүд болон BVI, Хонконг зэрэг татварын диваажин дахь бусад монголчуудын нэр дээр байгуулагдсан хий үзэгдэл компаниудын дор хаяж 28-д нь Жунг гүйцэтгэх захирлаар томилогдсон байна. Жунг бас энд Samsung C&T-ийн ахмадууд болон танилуудаа дагуулж ирсэн бололтой.
Батболдын гэр бүл, ойролцоох солонгосуудыг татан оролцуулсан татварын диваажингийн компани сүлжээ байгуулж, дэлхий даяар үл хөдлөх хөрөнгө худалдаж авав. Өмнө нь дээр дурдсанчлан Английн Лондон хотод BVI-д байгуулагдсан Premier Edge and Roche-ээр дамжуулан тансаг зэрэглэлийн орон сууцнуудыг зарж байсан бөгөөд Нью Йорк болон бусад байршилд Kosmatus Inc., АНУ-д байгуулагдсан Lovitas Inc компаниудаар дамжуулан хэд хэдэн орон сууц авсан.
Түүнчлэн Samsung C&T-ийн хуучин ажилтнууд Монголын төрийн уурхайгаас гүйцэтгэх захирлаар бүртгэгдсэн оффшор компаниар зэс болон бусад ашигт малтмал худалдаж авах гэрээ байгуулж, гуравдагч этгээдэд худалдсан байна.
Монгол Улсын Ерөнхий сайд асан С.Батболдын төлөөлөгчид түүний өмнөөс оффшор хий үзэгдэл үйлдвэрлэдэг компаниудыг жагсааж, Монголын төрийн өмчит уурхайтай хийсэн гэрээгээр ашиг олсон байна. Эдгээр сангийн зарим хэсгийг ноён Юнг болон Батболдын бусад төлөөлөгчдийн дансанд шилжүүлсэн нь тогтоогджээ.
Энэхүү гүйлгээнд Юнгигийн эхнэр О.О Ким, Самсунг Си энд Ти компанийн ажилтан асан О.О Хан нарыг захирлаар томилогдсон Катрисон Лимитединг ашигласан болно. Зөвхөн 2011 онд “Катрисон”, Эрдэнэт үйлдвэртэй 93 сая долларын үнэ бүхий зэс худалдан авах хоёр гэрээ байгуулжээ. Эрдэнэт үйлдвэр нь зэсийг гуравдагч этгээд болох Ocean Partners UK Limited-д шууд зарж борлуулсаар ирсэн. Цорын ганц үл хамаарах зүйл бол Катрисонтой хийсэн хоёр гүйлгээ байв. Монголын төрийн өмчит уул уурхайн "Эрдэнэт" үйлдвэр зуучлагч компаниар дамжуулан зэсээ борлуулсан цорын ганц тохиолдол бол Катрисон юм.
Үүнтэй адил өөр 3 компани бий. Ноён Жу-Янг Чунгийн Samsung C&T металлын багийн бага настан ноён Кан О.О-той удирдуулсан Genetrade Limited нь Лидекс Холдингс дахь Cliveden Trading AG-д ноён Жунгийн хань Ким, ноён Юнг нарын шууд бус байдлаар ноён Жу-Ян Чунгийн удирдсан. Сү.Батболдын итгэмжлэгдсэн хүмүүс гүйцэтгэх захирлаар ажиллаж байсан сүнслэг компаниудын ихэнх нь байгуулагдсаныхаа дараахан ашигт малтмалын худалдаа эрхэлж эхэлсэн. 2010 оны 11-р сарын 9-нд BVI-д байгуулагдсан Genetrade компани нь Монголын уул уурхайн төрийн өмчит "Эрдэнэт" үйлдвэрээс 68 сая долларын молибденийг 2010 оны 12-р сарын 24, 2011 оны 12-р сарын 6-ны өдрүүдэд тус тус хоёр гэрээ байгуулан худалдаж авсан бөгөөд Пусан хотод Инчоны боомтуудад авчирсан. Энэ тоо хэмжээг худалдан авагч болон борлуулалтын үнийг баталгаажуулаагүй болно.
Эдгээр хий үзэгдлийн компаниуд эдгээр гүйлгээгээр олсон мөнгөнийхөө зарим хэсгийг ноён Жунг ба Батболдын монгол төлөөлөгчдийн данс руу шилжүүлсэн байна. Хонконгт байгуулагдсан Ridex Holdings нь 2008 оны 3-р сард мөн жилийн 6-р сард 9,980.50 доллараар байгуулагдсан юм.
